मोरोबा कारस्थान आणि सेनानी महादजी शिंदेंची कामगिरी (सन १७७८) : मोरोबाचे कारस्थान महादजींनी मोडून काढले. त्या रूपाने मराठेशाहीवर आलेले एक मोठे संकट दूर झाले. महादजींच्या शिरपेचातील हा आणखी एक मानाचा तुरा ठरला. मराठेशाही अंतर्गत यादवी युद्धाच्या उंबरठ्यावर परत एकदा उभी होती. ती महादजींच्या राजनैतिक शिताफीने परत एकदा स्थिरावली. मराठ्यांच्या राज्यासंबंधी त्यांच्या मनात ज्या दूरगामी स्पष्ट कल्पना होत्या त्या त्यांनी प्रत्यक्षात आणल्या. त्याला खरोखर इतिहासात तोड नाही. मराठा सत्तेवर जी जी संकटे आली ती महादजींनी नष्ट केली. मर्यादित पात्रता, पण अमर्याद महत्त्वाकांक्षा असणाऱ्या मोरोबाने राज्य इंग्रजांच्या घशात घालणारी ही स्वार्थी योजना त्याच्याच नावाने एक कारस्थान म्हणून इतिहासात नोंदली गेली. ती हाणून पाडण्यातील महादजींच्या कामगिरीची दखल आपण विस्ताराने घेणार आहोत... ● मोरोबा कोण होता : मराठा इतिहासातील हा एक खलपुरुष होय. नाना फडणिसांचा तो चुलत बंधू. नाना फडणिसाचे नाव बाळाजी जनार्दन भानू तर मोरोबा हा बाबूराव भानूचा मुलगा होता. जनार्दन व बाबूराव हे सख्खे चुलत भाऊ होते. म्हणजे मोरोबा व नाना नात्याने इतके घनिष्ठ असून सत्तेच्या लोभापायी एक दुसऱ्याचा ते जीव घेऊ पाहत होते. नानांनी मोरोबाला कैदेत ठेवले. पण त्याच नानांचे उत्तरकार्य मात्र मोरोबाच्या मुलाने केले. त्या चुलतभावडांना काय माहीत की आपला अंत असा होणार होता. हे भानू घराणे बाळाजी विश्वनाथापासून फडणविशीचे काम करीत. त्यामुळे फडणीस या नावानेच ते ओळखले गेले. नाना व मोरोबा समकालीन असून नाना कर्तृत्वाच्या बाबतीत खूप सरस होते. उलट मोरोबा फार घमेंडी होता. माधवराव पेशव्यांच्या काळापासून त्याच्या मनात नानां बद्दल द्वेष निर्माण झाला. कारण माधवरावांनी त्याच्या पेक्षा नानांवर अधिक विश्वास दाखवला होता. नंतर नारायणरावांचा खून, बारभाई कारस्थान इत्यादी घटना घडल्या. या वेळी मोरोबा आपल्या घर्मेडीपणामुळे अनेक चुका करत गेला. राज्य हिताऐवजी महत्त्वाकांक्षी रघुनाथ दादांच्या कारस्थानात तो गुरफटत गेला आणि त्यातून त्याला कधीच बाहेर पडता आले नाही. तसाच तो महाधूर्त इंग्रज वकील मॉस्टिन याच्या जाळ्यात बरोबर अडकला. बारभाईंपासून मनाने दुरावला. हे सर्वांच्या लक्षात येऊ लागले. त्यामुळे लोक त्याला दूर ठेवू लागले. तरीही त्याला शांत ठेवण्यासाठी नाना-बापूंनी त्याला कारभारात घेतले. पण दादा की बारभाई याचा स्पष्ट निर्णय न घेता चोरटेपणाने तो वागत राहिला. #🙏शिवदिनविशेष📜 #📜इतिहास शिवरायांचा #😇आमचे प्रेरणास्थान: छत्रपती🙏 #🚩शिवरायांचे भक्त #🚩मी शिवबा भक्त