🚩 जाधवराव घराण्याच्या इतिहासाबद्दल दोन समज इतिहासकारांमध्ये प्रचलित आहेत. पहिल्यानुसार जाधव हे देवगिरीचे राजे यादव यांच्या घराण्याच्या एका शाखेचे वंशज आहेत. तर दुसऱ्यानुसार लखुजीराजे राजपुतान्यातील करोली येथील एका राजपूत कुटुंबातील होते. ई. स. १५५० च्या दरम्यान त्या कुटुंबाच्या दोन व्यक्ती महाराष्ट्रात स्थलांतरित झाल्या. त्यांनी शेती करून आपली उपजीविका चालवली. लखुजीराजे त्या कुटुंबाचे प्रमुख होते. पुढे निजामशाहच्या नजरेत लखुजींची योग्यता आली आणि त्यांना सिंदखेडची जहागीर देण्यात आली. पहिली कथा जाधवरावांच्या बखरीत लिहिलेली आढळते. ती सत्य असण्याची शक्यता आहे. खिलजीने यादवांना पराभूत केल्यावर गोविंददेव हे त्या घराण्याचे प्रमुख होते. त्यांच्यानंतर त्यांचे पुत्र ठाकुरजी जाधव यांची पैठण जवळ जहागीर असल्याचे कळते. पुढे बहामनी सलतनतीच्या काळात ठाकूरजींचे पुत्र भेटोजी यांनी घराण्याचा लौकिक वाढवला. त्यांचे पुत्र विठ्ठलदेव हे ई. स. १५६५ साली तालिकोट्याच्या युद्धात निजामशहाकडून लढले. विठ्ठलदेव जाधव हे लखुजी जाधवराव यांचे वडील. वडिलोपार्जित जहागीरदारी लखुजींकडे आली. त्यांनी आपल्या शौर्याच्या जोरावर पाचहजारी मनसबदारी मिळवली. ई. स. १५७५ मध्ये सिंदखेड मिळाल्यानंतर त्यांना निजामशाहीत दशहजारी मनसबदाराचा मान मिळाला. लखुजी जाधवराव हे निजामशाहीतील एक प्रमुख सरदार म्हणून उदयास आले. लखुजी जाधवराव ह्यांच्या तीन पत्नी - यमुनाबाई, भगीरथीबाई आणि गिरिजाबाई. त्यांना चार मुले - दत्ताजी, अचलोजी, रघुजी,बहादुरजी आणि जिजाबाई. जाधवराव घराण्यातील प्रत्येक पुरुषाने निजामशाहीत आपल्या शौर्याने मनसबदारी कमावली. त्यामुळे पुढे जाधवराव घराण्याला २४००० पायदळ आणि १५००० घोडदळाची मनसबदारी शाहजहानने दिल्याची नोंद आहे. दख्खन मधले कदाचित ते पहिले बलाढ्य मराठा सरदार असावेत. त्यांच्यानंतर भोसले, कायथ, उदाराम पंडीत, या मराठा सरदारांना दख्खन मध्ये महत्त्व प्राप्त झाले. १६ व्या शतकाच्या अखेरपर्यंत भोसले हे लखुजींच्या बरोबरीने महत्वपूर्ण सरदार बनले होते. ई. स. १६०४ मध्ये लखुजींनी आपली मुलगी जिजाबाई म्हणजे जिजाऊ माँसाहेब ह्यांचा मालोजीराजे भोसले यांचे पुत्र शहाजी राजे यांच्याशी विवाह लावून दिला. त्यामुळे दोन बलाढ्य घराण्यांमध्ये जवळीक निर्माण झाली आणि दख्खन मध्ये मराठा शक्तीचा सूर्य उदयास येऊ लागला. पण काही काळातच खंडागळ्याच्या हत्तीच्या घटनेने दोन घराण्यांमध्ये वित्तुष्ट झाले आणि पुढे बराच काळ ते तसेच राहिले. . . . संदर्भ सूची : १. कवींद्र परमानंद कृत शिवभारत २. Indian historical records commission, Vol. XIV #📜इतिहास शिवरायांचा #🙏शिवदिनविशेष📜 #😇आमचे प्रेरणास्थान: छत्रपती🙏 #🚩शिवरायांचे भक्त #🚩मी शिवबा भक्त

🚩 🙏राज्यमाता-गोमाता🙏 महाराष्ट्र ची नव्हे तर देशाची होऊ दे.... राष्ट्रमाता 🌿🙏🚩 अवघा 10 वर्षाचे असताना महाराज यानी गोरक्षा केली होती, प्राचीन काळापासून मानवाच्या दैनंदिन जीवनामध्ये गायीचे अनन्यसाधारण महत्त्व आहे. वैदिक काळापासून गायीचे धार्मिक, वैज्ञानिक व आर्थिक महत्त्व विचारात घेऊन त्यांना कामधेनू असे संबोधण्यात येते. राज्यातील वेगवेगळ्या भागात वेगवेगळ्या देशी जातींच्या गायी आढळतात. (उदा. मराठवाडा विभागात देवणी, लालकंधारी, पश्चिम महाराष्ट्रात खिल्लारी, उत्तर महाराष्ट्रात डांगी तर विदर्भात गवळाऊ). तथापि दिवसेंदिवस देशी कायींच्या संख्येत मोठ्या प्रमाणावर घट होत आहे’, अशी चिंता या आदेशाच्या सुरुवातीलाच व्यक्त करण्यात आली आहे. #📜इतिहास शिवरायांचा #🙏शिवदिनविशेष📜 #🚩शिवरायांचे भक्त #😇आमचे प्रेरणास्थान: छत्रपती🙏 #🚩मी शिवबा भक्त

🚩 २ ऑक्टोबर १६७० 🚩 छत्रपती शिवाजीराजे पुन्हा एकदा १५,००० फौजेनिशी सुरतेवर धडकले. सप्टेंबर १६७० च्या सुमारास महाराज पंधरा हजाराची फौज घेऊन कल्याणला आले. इंग्रजांना महाराजांचा मनसुबा कदाचित समजला होता आणि महाराज सुरतेवर हल्ला करणार याची बातमी त्यांनी सुरतेला पाठवली होती. सुरतेच्या सुभेदाराने याकडे दुर्लक्ष केले. अशातच त्यांना जबर धक्का द्यावा म्हणून शिवाजी महाराजांनी आणखी एक सुरत लुटीचा धाडसी उपक्रम योजला. त्याकाळी सुरत मोगल साम्राज्याचे महत्त्वाचे बंदर होते. मोगलांचा व्यापार प्रामुख्याने याच बंदरातून चाले. यूरोपीय तसेच इराणी, तुर्की व अरब यांच्या जहाजांची तेथे नेहमीच वर्दळ असे. मध्य आशियातून मक्केच्या यात्रेला जाणारे यात्रेकरू याच बंदरातून पुढे जात. सुरतेस लक्षाधीश धनिकांच्या मोठमोठ्या पेढ्या होत्या. महाराजांनी कल्याण, भिवंडी, डांग या भागांतून पोर्तुगीज हद्दीच्या बाजू-बाजूने सरकत सुरत गाठले. मराठे सुरतेच्या अगदी जवळ येईपर्यंत मोगल अधिकाऱ्याना त्यांचा पत्ता लागला नाही, हल्ला होताच तेथील मोगल अधिकारी किल्ल्यात जाऊन बसला, तो शेवटपर्यंत बाहेर आलाच नाही. चार दिवस मराठ्यांनी सुरतेची लूट केली आणि मोगलांचा सगळा प्रतिकार त्यांनी हाणून पाडला. इंग्रज, डच इ. यूरोपीय व्यापाऱ्यांनी आपापल्या वखारींचे संरक्षण करण्याच प्रयत्न केला. मराठे त्यांच्या वाटेला गेले नाहीत. सुरतेच्या दुसऱ्या लुटीतील हाती सापडलेली संपत्ती रोकड, सोने, चांदी, मोती, रत्ने, वस्त्रे इ. मिळून कोटीच्या आसपास होती. अहमदाबाद आणि मोगल राज्यांतील इतर भागांतून सैन्य चालून येत आहे, अशी वार्ता लागताच महाराजांनी सुरत सोडले आणि संपत्ती घेऊन ते सुरक्षितपणे स्वराज्यात परतले. महत्वाचे म्हणजे मराठ्यांनी ३ ऑक्टोबर ते ५ ऑक्टोबर असे तब्बल ३ दिवस निवांतपणे सुरत बदसुरत केली. इतक्या प्रचंड वेगाने मराठा फौज सुरतेवर पुन्हा हल्ला करेल असे कोणाला स्वप्नात देखील वाटते नव्हते. मराठे जास्तवेळ वाट बघत बसले नाहीत, तट चढून सगळे सुरतेत घुसले व सुरतेवर छापा टाकला. #📜इतिहास शिवरायांचा #🙏शिवदिनविशेष📜 #🚩शिवरायांचे भक्त #😇आमचे प्रेरणास्थान: छत्रपती🙏 #🚩मी शिवबा भक्त

स्वराज्याची राजधानी किल्ले रायगड वरील आजदेखील अनेक वास्तू त्याच्या भव्यपणाची साक्ष देत उभे अष्टभुजा महिषासुरमर्दनिी असे हिचे स्वरूप असलेले “शिर्काई माताचे मंदिर”...🙏🚩 किल्ले रायगडावर आजदेखील अनेक वास्तू त्याच्या भव्यपणाची साक्ष देत आहेत. गडावर अनेक देवींचेअस्तित्व आहे. शिर्काई, भवानी, राणूबाई इ. पण मुख्य देवतेचा मान शिर्काईला मिळाला आहे सदरे वरुन झेड.पी कडे जाताना होळीचा माळ सोडला की शिर्काई देवीच मंदिर लागते... मोसे खोऱ्यातील शिरकवली गावच्या एका वीराने तिची स्थापना केली असे सांगितले जाते. पुढे छत्रपती शिवरायांच्या काळात तिची चांगलीच निगा राखली गेली. काही मूळ कागदपत्रांमध्ये शिर्काईच्या उत्सवासाठी खर्च झाल्याच्या नोंदी आहेत. शिर्काईच्या गोंधळासाठी वार्षकि नेमणूक नसे, पण खर्च मंजूर करण्याचा शिरस्ता असल्याचे या कागदपत्रात म्हटले आहे. १९३५ साली या मंदिरावर वीज कोसळली तेव्हा मंदिराला व मूर्तीला तडा गेला. तिथूनच काही अंतरावर नवीन मंदिर बांधून या मूर्तीची पुनस्र्थापना करण्यात आली... “पंचारती मधील ज्योत त्या तेजोवलयाला ओवाळायला अजुन प्रकाशमान होवून तेवत.. शिर्काईच्या कळसाला स्पर्शुन येणारा वारा गडाच्या ताटांना बिलगत आलिंगन देत....” “तू विश्वाची रचिली माया, तू शीतल छायेची काया तुझ्या दयेचा ओघ अखंडीत, दुरित लयाला नेई....” जागर स्त्रीशक्तीचा #🙏नवरात्रीच्या हार्दिक शुभेच्छा🌺 #🙏नवरात्र स्टेट्स🌺 #🔱शक्तिपीठ🙏 #🙏जय माता दी

🚩 आजचे ऐतिहासिक दिनविशेष 🚩 🚩🏇🚩🏇🚩🏇🚩🏇🚩🏇🚩 २ ऑक्टोबर १६७० छत्रपती शिवाजीराजे पुन्हा एकदा १५,००० फौजेनिशी सुरतेवर धडकले. सप्टेंबर १६७० च्या सुमारास महाराज पंधरा हजाराची फौज घेऊन कल्याणला आले होते. इंग्रजांना महाराजांचा मनसुबा कदाचित समजला होता आणि महाराज सुरतेवर हल्ला करणार याची बातमी त्यांनी सुरतेला पाठवली होती. सुरतेच्या सुभेदाराने याकडे दुर्लक्ष केले. कारण शिवाजी महाराज सुरतेवर हल्ला करणार आहेत अशा बातम्या अनेकदा त्याला मिळाल्या होत्या त्यामुळे ह्या सर्व अफवा आहेत असे समजून त्याने इंग्रजांची बातमी सुद्धा अफवाच आहे असे समजून त्याकडे दुर्लक्ष केले व गाफील राहिला. अफवा पसरवणे व शत्रूस गाफील ठेवणे हा महाराजांच्या युद्धनीतीचा एक भागच होता हे कदाचित त्या सुभेदाराला माहीत नसावे पण गडी फसला आणि २ ऑक्टोबर १६७० रोजी महाराज सुरतेमध्ये हजर झाले. सुरतेपासून २० मैलाच्या अंतरावर असताना महाराजांनी सुभेदाराला व काही व्यापाऱ्यांना पत्र पाठवून एकूण महसुलाच्या चौथ्या हिश्श्याची मागणी केली. नक्कीच, ही मागणी मान्य होणार नव्हती आणि सुभेदार सुरतेला जो तट बांधला होता त्यावर विश्वास ठेवून बसला होता. ह्या नंतर सुद्धा सुभेदाराकडून काहीच उत्तर मिळाले नसल्याने मराठ्यांनी ३ ऑक्टोबर ते ५ ऑक्टोबर असे तब्बल ३ दिवस निवांतपणे सुरत बदसुरत केली. इतक्या प्रचंड वेगाने मराठा फौज सुरतेवर पुन्हा हल्ला करेल असे कोणाला स्वप्नात देखील वाटते नव्हते. मराठे जास्तवेळ वाट बघत बसले नाहीत, तट चढून सगळे सुरतेत घुसले व सुरतेवर छापा टाकला. 🚩🏇🏻🚩🏇🏻🚩🏇🏻🚩🏇🏻🚩🏇🚩 २ ऑक्टोबर १८६९ मोहनदास करमचंद गांधी यांचा जन्म. 🇮🇳🇮🇳🇮🇳🇮🇳🇮🇳🇮🇳🇮🇳🇮🇳🇮🇳🇮🇳🇮🇳 २ ऑक्टोबर १९०४ भारताचे दुसरे पंतप्रधान 'लाल बहादूर शास्त्री' यांची आज जयंती. शास्त्री यांनी दिलेल्या ‘जय जवान, जय किसान’च्या मंत्रानं सारा देश भारावून गेला होता. साधेपणा आणि मानवतावादी दृष्टिकोनानं त्यांनी लोकांची मनं जिंकली. त्यांच्या याच साधेपणाचे अनेक किस्से सांगितले जातात. 🇮🇳🇮🇳🇮🇳🇮🇳🇮🇳🇮🇳🇮🇳🇮🇳🇮🇳🇮🇳🇮🇳 #🙏शिवदिनविशेष📜 #📜इतिहास शिवरायांचा #😇आमचे प्रेरणास्थान: छत्रपती🙏 #🚩शिवरायांचे भक्त #🚩मी शिवबा भक्त

गडदुर्गा राजधानी अजिंक्यताराची पूर्वाभिमुख शस्त्रसज्ज अधिष्ठात्या आई मंगळाई देवी...🙏🚩 महाराष्ट्राचा देव्हारा हा अतिपुरातन आहे. प्रागैतिहासिक काळापासून हा गजबजलेला आहे. महाराष्ट्रात कोणत्याही खेड्या पाड्यात किंवा कोणत्याही मोठ्या शहरात किंवा कोणत्याही डोंगराच्या कुशीत किंवा सह्याद्रीच्या पठारांवर तुम्ही जर बघितले तर तुम्हाला विविध देवी देवता आढळून येतील. अश्याच अनेक देवी देवता या प्रत्येक किल्ल्यावर आढळून येतात. बऱ्याचदा तुम्हाला असे देखील आढळून येईल की किल्ल्यांची नावे ही त्या किल्ल्यावरील किंवा गडावरील देवी आणि देवतांच्या नावाने त्या किल्ल्याचे नामकरण करण्यात आलेले आहे किंवा त्या गडावरून त्या देवीची किंवा देवाची स्थापना करून त्या देवी देवतांना नावे दिली आहेत... शंभू महादेव जसे सह्याद्रीचे अधिष्ठान तसेच किंबहुना आदिशक्तीचे देखील अधिष्ठान आहे. सातवाहन, शिलाहार, राष्ट्रकुट, भोज, अश्या विविध राज्सात्तांच्या काळात त्या त्या दैवतेला महत्व होते परंतु इ.स १७ व्या शतकात शिवाजी महाराजांच्या काळात या देवी दैवतांना जास्त महत्व प्राप्त झाले. महाराष्ट्र हा शक्तीचा पुजारी आहे. शक्ति म्हणजे देवी म्हणजे साऱ्या जगाची आई. ही आदिशक्ती आपल्याला प्रत्येक ठिकाणी वेगवेगळ्या रुपात दिसते. ती कुलदेवतेचे रूप घेऊन कुलांचा सांभाळ करते, तर कधी ग्रामदेवीचे रूप घेऊन गाव राखते... “तू विश्वाची रचिली माया, तू शीतल छायेची काया तुझ्या दयेचा ओघ अखंडीत, दुरित लयाला नेई....” जागर स्त्रीशक्तीचा आतुरता नवरात्रोत्सव २०२४ #🙏नवरात्रीच्या हार्दिक शुभेच्छा🌺 #🙏जय माता दी #🔱शक्तिपीठ🙏 #🙏नवरात्र स्टेट्स🌺

गडदुर्गा परळी किल्ल्याची “आंग्लाईदेवी माता”....🙏🏼🚩 परळी, गजवाडी सज्जनगड हा सातारा जिल्ह्यातील किल्ला आहे.. आश्वलायन रूषींचे वास्तव्याचे स्थान म्हणून आश्ववलायनगड, अस्वलांची येथे वस्ती म्हणून अस्वलगड, नवरसतारा अशी आणखीही काही नावे इतर कालखंडात याला लाभली आहेत.. समर्थ रामदासांच्या पदस्पर्शाने पावन झालेल्या भूमीत असलेल्या किल्ले सज्जनगडा वरील आंग्लाई देवी माता... घटस्थापनेपासून विजयादशमीपर्यंत दहा दिवस इथे नवरात्रीचा उत्सव मोठया धुमधडाक्यात साजरा होतो या वेळी देवीची 'तळई' भरली जाते.. तळई म्हणजे एका मोठया परातीत नारळ ठेऊन परात पाण्याने भरलेल्या घागरीवर ठेऊन 'येळ कोट येळ कोट ... चांगभलं ... असं तीन वेळा म्हणत परात उचलली जाते. नंतर हे नारळ फोडून त्या खोबऱ्याच्या वाटया हळद लावून परत परातीत ठेऊन परत हा गजर तीन वेळा करतात. या प्रसंगी देवीची गाणी देखील म्हटली जातात. नवरात्रीच्या उत्सवात अनेक भागातून 'भुत्ये' देवस्थानात मुक्कामाला येतात. देवीच्या मानाची 'कवड्यां' ची माळ देवीपुढे ठेवली जाते. या नऊ रात्रीत रोज हे भुत्ये गळ्यात संबळ अडकवून भजन, कथा, भारुडं साजरी करून जागरण करतात. ते कवड्यांची माळ गळ्यात घालून पोत नाचवतात... “तू विश्वाची रचिली माया, तू शीतल छायेची काया तुझ्या दयेचा ओघ अखंडीत, दुरित लयाला नेई...” जागर स्त्रीशक्तीचा #🙏शिवदिनविशेष📜 #📜इतिहास शिवरायांचा #😇आमचे प्रेरणास्थान: छत्रपती🙏 #🚩शिवरायांचे भक्त #🚩मी शिवबा भक्त

२ ऑक्टोबर १६७० रोजी, सुरतेवर वार्ता येऊन थडकली की, १५ हजार फौजेसह छत्रपती शिवाजी महाराज सुरतेच्या अलीकडे फक्त २० मैलावर येऊन पोहोचलले आहे... सूरत हे बंदर मुघलांचं प्रमुख बंदर होतं. याच बंदरातून मुघलांचा व्यापार पर्शियन आखातापर्यंत चालायचा. इथे अनेक गडगंज व्यापारी होते तसंच मक्का-मदिनेसाठी जाणारी जहाजंही याच बंदरातून जायची, त्यामुळे सूरत वसूली तर मुघलांना जरब बसेल आणि विपुल संपत्ती पदरात पडेल, असा विचार शिवाजी महाराजांनी केला होता, असं ‘ShivajiRaje, His Life and Times’ या ग्रंथात इतिहासकार गजानन भास्कर मेहेंदळे यांनी नमूद केल आहे... १६६६ ज्यावेळी महाराज आग्र्याहून परत आले त्यानंतरचा जो काळ आहे तो महाराजांच्या आक्रमकतेच्या धोरणांचा आहे. आग्र्याहून परत आल्यानंतर औरंगजेबाला पत्र पाठवून काही काळ शांततेत जावा म्हणून औरंगजेबाशी तहाचे बोलणे सुरू केले. तिकडे औरंगजेबाला इराणच्या शहाच्या स्वारीची भीती होती त्यामुळे त्यालाही महाराजांशी काही काळ युद्धामध्ये गुंतून रहायचे नव्हते आणि तहाला होकार दिला. पण दोघांनाही माहीत होते की हा तह काय जास्त दिवस टिकणारा नव्हता आणि झालेही तसेच. १६७० उजाडले आणि फेब्रुवारीमध्ये तानाजी मालुसरे यांनी सिहगड घेतला आणि मग पुढे पुरंदरच्या तहात दिलेले सर्व किल्ले घेण्याचे काम सुरू झाले. स्वराज्याची घडी पुन्हा नव्याने बसवायची फार मोठी जबाबदारी आता महाराजांवर होती कारण अफझलखानानंतर पुढची सात एक वर्षे फार जिकिरीची गेली होती आणि मिर्झाराजे जयसिंगची स्वारी म्हणजे स्वराज्याचे कंबरड मोडण्याचा प्रकार झाला होता. पुन्हा घडी बसवयाची म्हणजे खजिना गरजेचा होता. पैसा बक्कळ लागणार होता हे महाराजांना माहीत होते. 'रक्कम हाय .. तर भक्कम हाय' हा कोणत्याही राज्याचा पहिला नियम असतो. आता रक्कम पाहिजे तर मग एकच ठिकाण होते ते म्हणजे 'सुरत' आणि अगोदरचा अनुभव होताच. त्यामुळे महाराजांच्या पुढे आता सुरत नाचू लागली होती... #🙏शिवदिनविशेष📜 #📜इतिहास शिवरायांचा #😇आमचे प्रेरणास्थान: छत्रपती🙏 #🚩शिवरायांचे भक्त #🚩मी शिवबा भक्त

🚩सतराव्या शतकात जुलूमशाही वादळात ऊध्वस्त होणाऱ्या आमच्यासारख्या गोरगरीब रयतेला सावरण्यासाठी झटलेलं तुमचं सबंध कुटूंब आजही आम्हाला निर्धास्त जगण्याची ऊभारी देतंय राजं. तेव्हा तुमच्यामुळंच पदरात दोन सुखाचं घास आणि तोडक्या मोडक्या खोपटात समाधानाची झोप प्रत्येकाच्या वाट्याला आली. तुम्ही साऱ्यांनी तुमची सारी हयात याच रयतेसाठी खर्ची घातलीत. हे तुमचे ऊपकार इथली रयत कित्येक पिढ्या विसरायची नाही हे आजही पदोपदी जाणवतंय. तुमचं हे राज्य इतर राज्यांप्रमाणे ऐश्वर्य उपभोगण्यासासाठी नव्हतं तर ते आमच्या कर्तव्यापायी होतं. या महाराष्ट्राची मागल्या साताजन्माची पुण्याई फळाला आली असेल तेव्हा जाऊन तुमच्यासारखं राजं आम्हाला लाभलंत. अजाण काळापासून वाहणाऱ्या ईथल्या नद्यांनी जशी त्यांच्यातली परोपकारी संजीवनी जपावी. आभाळातल्या चंद्र सुर्यानी त्यांच्यातला अक्षयपणा जपावा. सागराने त्याचा अथांगपणा जपावा. ईथल्या गडकोटांच्या हरेक चिऱ्यांनी आजही त्यांच्यातली भक्कमता जपावी. अगदी याचप्रमाणे आम्ही रयत तुमच्यावरचं आमचं प्रेम, निष्ठा आणि आपुलकी नेहमी जपणार राजं. तुम्ही जसं गडावर राज्याभिषेक करवून सिंहासनाधिश्वर झालात तसेच आमच्या काळजात, मस्तकात आणि आमच्या खोपटात सदैव आमची एक प्रेरणा बनुनही विराजमान असाल.. शतकं सरलीत, काळ सरला तुम्ही तेव्हाही आमच्या पाठीशी होतात आणि आजही तुम्ही आमच्या पाठीशी आहात राजं...!!! #🙏शिवदिनविशेष📜 #📜इतिहास शिवरायांचा #😇आमचे प्रेरणास्थान: छत्रपती🙏 #🚩शिवरायांचे भक्त #🚩मी शिवबा भक्त

✍️ भाग एक⚔️ छत्रपती संभाजीराजे व दिलेरखान प्रकरण ✍️ छत्रपती संभाजी महाराजांवर आजवर विविधांगाने भरपूर लिहिले गेले आहे. एकेकाळी संभाजी महाराजांची प्रतिमा अत्यंत वेगळी होती. त्यालाही जबाबदार तेव्हा उपलब्ध असलेली मर्यादित ऐतिहासिक साधने होती. पुढे नवनवी साधने प्राप्त झाली आणि संभाजी महाराजांची प्रतिमा जशी छंदीफंदी रंगवली जाते तशी वास्तवात नाही हे इतिहासकारांमुळे लक्षात येऊ लागले. वा. सी. बेंद्रे व कमल गोखले यांनी केलेल्या महत्वपुर्ण संशोधनामुळे संभाजी महाराजांवरचे बरेच आरोप बिनबुडाचे होते हे सिद्ध झाले. येथे आपल्याला संभाजी महाराजांच्या जीवनातील दिलेरखानाला जाऊन मिळण्याचा जो प्रसंग घडला त्या प्रसंगाची चिकित्सा उपलब्ध पुराव्यांवरून करायची आहे. ✍️ थोडक्यात दिलेरखान प्रकरण संभाजी महाराजांच्या आयुष्याला आजही चिकटलेला काळा डाग आहे असे म्हणायला हरकत नाही. या प्रकरणाचे कसलेही स्पष्टीकरण इतिहासकार देऊ शकलेले नाहीत, याचे कारण त्यांची चूक नसून त्यांनी उपलब्ध पुराव्यांची एका अन्वेषकाच्या दृष्टीकोणातून छाननी केली नाही असे दिसते. सोयराबाईना मुलगा झाल्यानंतर छत्रपती शिवाजी राजांच्या आयुष्यात गृहकलहाचे पर्व सुरु झाले असे मानले जाते. राज्याभिषेक झाला तेव्हा संभाजी महाराज १७ वर्षांचे होते तर राजारामराजे चार वर्षांचे राज्याभिषेकानंतर जिजाबाईंचा मृत्यू झाला. राज्याभिषेकामुळे गादीच्या वारसा हक्काचा प्रश्न निर्माण झाला असे कमल गोखले म्हणतात. पण यात गफलत अशी आहे की, जरी शिवाजीराजांनी राज्याभिषेक करवून घेतला नसता तरी राज्य अस्तित्वात होतेच. वारसाचा प्रश्न राज्याभिषेकाशिवायही निर्माण झाला असताच. राज्याभिषेकाच्या नियमाप्रमाणे थोरल्या पुत्राला युवराजपद मिळणे व त्याचा तसा अभिषेक होणेही क्रमप्राप्तच होते. सोयराबाई कितीही महत्वाकांक्षी असल्या, आता पट्टराणी झाल्या असल्या तरी युवराजपद राजारामाला मिळणे शक्य नव्हते. हे वास्तव पचायला जड गेले तरी सोयराबाईला ते मान्यच करणे भाग होते. सत्तेचे वाटप व्हायला ही जहागिर नव्हती तर राज्य होते व राज्याला राज्याच्याच नियमाने पुढे जावे लागते. सोयराबाईना यात काय वाटते याला महत्व नव्हते. परंतू इतिहासकार म्हणतात की राजारामाना गादी मिळावी म्हणून सोयराबाईनी याच काळात हट्ट सुरु केला, इतकेच नाही तर शिवदिग्वीजय बखरीचा हवाला देऊन सोयराबाई स्वार्थासाठी कोणतेही कृत्य करावयास धजणार नाही म्हणून “हस्ताक्षर पाहून करणे तरी करावे स्वदस्तूर असेल तर मान्य करावे” असा आदेश छत्रपति शिवाजीराजांनी बाळाजी आवजीकडून सर्व किल्ल्यांवर कळवला. . . . . . सविस्तर उद्याच्या भागात........✍️ #🙏शिवदिनविशेष📜 #📜इतिहास शिवरायांचा #😇आमचे प्रेरणास्थान: छत्रपती🙏 #🚩शिवरायांचे भक्त #🚩मी शिवबा भक्त