#🙏जय माता दी #भक्तीचा_उत्सव_की_फॅशनचा_ट्रेंड? भारतीय संस्कृतीत नवरात्र हा एक अत्यंत पवित्र आणि महत्त्वाचा उत्सव आहे. शरद ऋतूच्या सुरुवातीला येणारा हा नऊदिवसीय कालावधी देवी दुर्गेच्या विविध रूपांची आराधना करण्यासाठी समर्पित आहे. 'नव' म्हणजे नऊ आणि 'रात्र' म्हणजे रात्र, म्हणजेच नऊ रात्रींचा हा उत्सव. या काळात भक्त देवीच्या नऊ रूपांची – शैलपुत्री, ब्रह्मचारिणी, चंद्रघंटा, कूष्मांडा, स्कंदमाता, कात्यायनी, कालरात्र, महागौरी आणि सिद्धिदात्री – पूजा करतात. . हा उत्सव केवळ धार्मिक नाही, तर सामाजिक आणि सांस्कृतिकदृष्ट्या एकत्रित होण्याचा मार्गही आहे. परंतु, आधुनिक काळात नवरात्राचा अर्थ बदलत चालला आहे. आता हा उत्सव गरबा-दांडियाच्या नृत्याने आणि रोज वेगवेगळ्या रंगांच्या साड्यांनी ओढला जातो. हे ट्रेंड्स नक्कीच आनंददायी आहेत, पण ते नवरात्राच्या मूळ आध्यात्मिक हेतूला किती प्रमाणात न्याय देतात? चला, या विषयावर सविस्तर चर्चा करूया, ज्यात विशेषतः रोज वेगवेगळ्या रंगांच्या साड्यांच्या प्रथेबद्दल धार्मिक ग्रंथांच्या संदर्भात स्पष्ट करू. नवरात्राचे धार्मिक आणि आध्यात्मिक महत्त्व नवरात्र हा उत्सव प्राचीन काळापासून साजरा केला जातो. पुराणांनुसार, देवी दुर्गा राक्षस महिषासुराचा वध करण्यासाठी महर्षींनी तिची आराधना केली होती. या नऊ दिवसांत भक्त व्रत, उपवास, जप, तप आणि ध्यान करतात. प्रत्येक दिवस एका विशिष्ट रूपाला समर्पित असतो, ज्यामुळे भक्तांना जीवनातील विविध पैलूंची – शक्ती, ज्ञान, संरक्षण, समृद्धी इत्यादी – जाणीव होते.नवरात्री हा केवळ देवी दुर्गेचा दुष्ट राक्षसावर विजय साजरा करण्याचा काळ नाही तर तो केवळ बाह्य जगतातील दुष्टताच नव्हे तर आपल्यातील दुष्टता दूर करण्यासाठी देवी दुर्गेला प्रार्थना करण्याचा काळआहे . आपण तिला आपल्या आतील शत्रूंचा - आपला अहंकार, आपला लोभ, आपला क्रोध - नाश करण्यासाठी प्रार्थना केली पाहिजे जसे तिने दुष्ट राक्षसावर विजय मिळवला. आपल्यातील हे गुण कोणत्याही असुर किंवा राक्षसाइतकेच शक्तिशाली, तितकेच कपटी आणि घातक आहेत. नवरात्रात अनेक भक्त फळाहार किंवा पूर्ण उपवास करतात. हे केवळ शारीरिक संयम नाही, तर मनाची शुद्धी आणि आत्मचिंतनासाठी आहे. उपवासादरम्यान नकारात्मक विचार सोडून सकारात्मक ऊर्जा निर्माण होते. दुर्गासप्तशती किंवा देवीमहात्म्याचे पठण, मंत्रजप आणि होम यांसारख्या विधींनी भक्त देवीच्या कृपेला पात्र होतात. हे सर्व आध्यात्मिक साधनेचा भाग आहेत, ज्यामुळे व्यक्तीच्या जीवनात शांती आणि समृद्धी येते. नवरात्रात घरात ,मंदिरांमध्ये विशेष पूजा, चंडी पाठ, होम हवंन कीर्तन आणि भजन होतात. घरात कुटुंबासोबत केलेली आरती आणि प्रसाद वाटप ही भक्तीची खरी अभिव्यक्ती आहे. हा उत्सव शिकवतो की, जीवनातील संघर्षांना सामोरे जाण्यासाठी शक्तीची आवश्यकता असते, आणि ती देवीच्या कृपेनेच मिळते. या सर्वांमुळे नवरात्र हा केवळ उत्सव नसून, आत्मशुद्धी आणि साधनेचा कालावधी आहे. रामायणातही श्रीरामाने चित्रकूटात नवरात्र व्रत केले होते, ज्यामुळे त्यांना विजय मिळाला. म्हणूनच, नवरात्राचा खरा अर्थ आहे 'विजय' – अंतर्मनातील अज्ञानावर विजय. महर्षी अरविंदांसारखे तत्त्वज्ञानी म्हणतात की, "देवी ही शक्ती आहे जी अज्ञानाला नष्ट करते आणि प्रकाश आणते." म्हणूनच, नवरात्र हा केवळ उत्सव नसून, साधकासाठी एक अवसर आहे. आधुनिक ट्रेंड्स: गरबा, दांडिया आणि फॅशनचा उदय अलीकडच्या दशकांत मात्र नवरात्र हा शब्द येताच डोळ्यासमोर येते ते गरबा-दांडियाच्या रंगीत मैदानांचे चित्र. शहरांमध्ये स्टेडियम्स, क्लब्स आणि रस्त्यांवर लागलेले विविध बोर्डस या मध्ये लाखो लोक विशेषता तरुण वर्ग सहभागी होतात. संगीत, लाईट्स आणि नृत्याने वातावरण उन्मादपूर्ण होते. हे नक्कीच एक सोशल इव्हेंट आहे, ज्यामुळे तरुण वर्ग एकत्र येतो आणि तणावमुक्त होतो. पण, हे ट्रेंड्स नवरात्राच्या मूळ स्वरूपापासून किती दूर गेले आहेत? गरबा आणि दांडिया हे गुजरातमधील पारंपारिक लोकनृत्य आहेत. गरबा म्हणजे 'गर्भ' – ज्यामध्ये नर्तक मध्यभागी ठेवलेल्या दिव्याभोवती फिरतात, जे जीवनचक्राचे प्रतीक आहे. दांडिया हे लाकडी काठ्यांचा खेळ आहे, जो पुरुषप्रधान असतो. हे दोन्ही नृत्य नवरात्राच्या निमित्ताने साजरे केले जातात, कारण गुजरातमध्ये नवरात्र हा प्रमुख उत्सव आहे. पण, हे मूळतः गुजराती सांस्कृतिक परंपरेचा भाग आहेत, न की संपूर्ण भारतातील धार्मिक विधींचा. महाराष्ट्र, बंगाल किंवा दक्षिण भारतात नवरात्र साजरा करताना गरबा अनिवार्य नसतो. बंगालमध्ये दुर्गापूजा ही नवरात्राचीच एक रूप आहे, ज्यात पंडाल्स आणि भव्य मूर्ती स्थापना होते, पण नृत्य नाही. म्हणून, 'नवरात्र म्हणजे गरबा' हा समज चुकीचा आहे. हे नृत्य मजेदार आहे, पण ते धार्मिक अनुष्ठानाचा भाग नाही. जेव्हा गरबा व्यावसायिक कार्यक्रमांत बदलतो – ज्यात अल्कोहोल, पार्टी आणि फॅशन शो येतात – तेव्हा त्याचा मूळ अर्थ हरवतो. रोज वेगवेगळ्या रंगांच्या साड्या: फॅशनचा फॅड नवरात्राच्या नऊ दिवसांत प्रत्येक दिवसाला एक विशिष्ट रंगाची साडी नेसण्याची प्रथा आजकाल सोशल मीडियामुळे आणि काही प्रसार माध्यमा मुळे व्हायरल होत आहे . महिलांमध्ये हा ट्रेंड इतका लोकप्रिय झाला आहे की, फॅशन ब्रँड्स नवरात्र स्पेशल कलेक्शन लॉन्च करतात आणि इन्स्टाग्राम रील्समध्ये #NavratriOutfit सारख्या हॅशटॅग्सने ट्रेंड चालू असतो. हे नक्कीच उत्सवाला रंगत आणते आणि महिलांना स्वतःला स्टायलिश दाखवण्याची संधी देते. पण, प्रश्न असा आहे: ही परंपरा खरी आहे का? आणि ती धार्मिकदृष्ट्या बंधनकारक आहे का? सर्वप्रथम, हे स्पष्ट करणे आवश्यक आहे की, नवरात्रात रोज वेगवेगळ्या रंगांच्या साड्या नेसण्याची कोणतीही प्राचीन किंवा धार्मिक परंपरा अस्तित्वात नाही. कोणत्याही धार्मिक ग्रंथात – जसे दुर्गासप्तशती, देवीभागवत पुराण, मार्कंडेय पुराण, वेदांत ग्रंथ किंवा इतर पुराणांमध्ये – अशा रंगकोडचा काहीही उल्लेख आढळत नाही. हिंदू धर्मशास्त्रांमध्ये नवरात्राच्या पूजाविधींमध्ये वस्त्रांच्या रंगांबद्दल कोणतेही विशिष्ट निर्देश दिलेले नाहीत. उलट, पूजेच्या नियमांमध्ये स्वच्छ, शुभ आणि सात्त्विक वस्त्रे घालण्यावर भर आहे, जसे पांढरे किंवा हलके रंग, जे शुद्धीचे प्रतीक आहेत. उदाहरणार्थ, दुर्गासप्तशतीच्या पाठांमध्ये देवीच्या रूपांशी संबंधित रंगांचा उल्लेख आहे (जसे महागौरीसाठी पांढरा, कालरात्रीसाठी काळा), पण ते भक्तांच्या वस्त्रांसाठी लागू होत नाहीत. ही रंगसंगती केवळ प्रतीकात्मक आहे, न की अनिवार्य विधी. रामायण किंवा महाभारतासारख्या महाकाव्यांमध्येही नवरात्र व्रताचा उल्लेख आहे, पण वस्त्रांच्या रंगांबद्दल काहीच नाही. हा प्रघात मूळतः धार्मिक नसून, सामाजिक आणि व्यावसायिक पातळीवर काही दशकांपूर्वी रूढ झाला आहे. १९७०-८० च्या दशकात गुजराती आणि राजस्थानी चित्रपटांमध्ये (जसे 'गरबा' किंवा 'दांडिया' थीमच्या सिनेमांमध्ये) असे दृश्य दाखवले जाऊ लागले, ज्यामुळे हा फॅशन ट्रेंड सुरू झाला. टीव्ही सीरियल्स आणि मॅगझिन्सने (जसे 'फिल्मफेअर' किंवा 'स्टारडस्ट') त्याला प्रचारित केले. १९९० च्या दशकात केबल टीव्ही आणि नंतर इंटरनेटच्या युगात सोशल मीडिया प्लॅटफॉर्म्सने हे ट्रेंड राष्ट्रीय स्तरावर पसरवले. हे केवळ एक सांस्कृतिक फॅड आहे, जो उत्सवाच्या आनंदाला वाढवतो, पण तो फॅशन इंडस्ट्रीचा विपणन उपायही आहे. महाराष्ट्र, बंगाल किंवा दक्षिण भारतासारख्या भागांमध्ये अजूनही अशा रंगकोडचा फारसा प्रचार नाही; तेथे पारंपरिक साड्या किंवा साड्या घालण्यावर भर असतो, रंगांवर नाही. त्यामुळे, हे लक्षात घेणे महत्त्वाचे आहे की, हा प्रघात धर्मातील बंधन किंवा अनुष्ठानाचा भाग नाही. तो स्वेच्छेने केला जाणारा सांस्कृतिक किंवा फॅशनचा भाग आहे, जो महिलांना आत्मविश्वास आणि आनंद देतो. जर एखादी महिला रोज वेगवेगळ्या रंगांच्या साड्या नेसून नवरात्र साजरा करते, तर त्यात काहीच गैर नाही – उलट, ते उत्सवाला अधिक चैतन्यमय बनवते. पण, जर कोणी याला धार्मिक नियम समजून व्रत तोडत असेल किंवा दबावाखाली येत असेल, तर ते चुकीचे आहे. खरी भक्ती वस्त्रांच्या रंगात नसते, तर हृदयाच्या शुद्धतेत आणि देवीच्या आराधनेत असते. या ट्रेंड्समुळे नवरात्र हा आध्यात्मिक उत्सवापासून व्यावसायिक आणि सामाजिक इव्हेंटकडे वळला आहे. यात काही चुकीचे नाही, पण जेव्हा हे मूळ हेतू ओलांडून जातात, तेव्हा प्रश्न उपस्थित होतात. नवरात्राचा खरा हेतू: भक्ती आणि आत्मशुद्धी नवरात्राचा मूळ उद्देश बाह्य प्रदर्शनात नाही, तर अंतरिक परिवर्तनात आहे. देवी ही शक्तीचे प्रतीक आहे – जी प्रत्येक व्यक्तीत विद्यमान आहे. या नऊ दिवसांत भक्तांना शिकवले जाते की, संयम, साधना आणि भक्तिभावाने जीवनातील अंधकार नष्ट करता येते. आत्मशुद्धी: व्रतादरम्यान मन शुद्ध होते, ज्यामुळे निर्णयक्षमता वाढते. संयम आणि साधना: जप-तपाने एकाग्रता येते, जी आधुनिक जीवनातील ताण कमी करते. भक्तिभाव: सेवा, दान आणि प्रार्थनेने समाजबद्धता वाढते. आजच्या धावपळीच्या जीवनात नवरात्र हा विश्रांती आणि चिंतनाचा कालावधी आहे. गरबा नाचताना भक्ती विसरून जाणे चुकीचे नाही, पण भक्ती विसरून नाचणे मात्र नुकसानकारक आहे. नवरात्रात लाखो लोक एकत्र येतात, हे नक्कीच एक सकारात्मक घटना आहे. पण, ही एकत्रिता केवळ नृत्य, फॅशन किंवा मजेसाठी नसावी; ती देशहित आणि समाजहित जपण्यासाठी असावी. देवी दुर्गा ही अन्यायाविरुद्ध लढणाऱ्या शक्तीचे प्रतीक आहे – महिषासुरासारख्या राक्षसांचा नाश करणारी. म्हणूनच, भक्तांनीही या नऊ दिवसांत वैयक्तिक भक्तीपुरते मर्यादित राहून, सामाजिक आणि राष्ट्रीय हितासाठी कार्य करावे. अशा प्रकारे एकत्र येण्यापेक्षा, समाजाच्या हिताचे काही ठोस कार्य करणे हा नवरात्राचा खरा उत्सव होईल. नवरात्रात प्रसाद वाटपाची परंपरा आहे. हे केवळ मित्र-मंडळींसाठी नसावे, तर गरिबांसाठी असावे. उदाहरणार्थ, अनाथाश्रम, वृद्धाश्रम किंवा शरणार्थी शिबिरांना अन्न, कपडे किंवा वैद्यकीय मदत देऊ . गेल्या वर्षी गुजरातमधील अनेक गरबा आयोजकांनी 'गरबा फॉर गुड' मोहिमांतून रक्तदान शिबिरे आयोजित केली, ज्यामुळे शेकडो लोकांना फायदा झाला. https://bit.ly/Datta-facebook पर्यावरण संरक्षण: देवी ही निसर्गाची शक्ती आहे. नवरात्रात प्लास्टिकमुक्त गरबा किंवा वृक्षारोपण मोहिमा चालवू . शहरांमध्ये 'ग्रीन नवरात्र' सारख्या उपक्रमांतून प्लास्टिक कचरा गोळा करणे किंवा नद्या स्वच्छ करणे – हे देशाच्या पर्यावरण हितासाठी महत्त्वाचे आहे. बंगालच्या दुर्गापूजेत अनेक पंडाल्स इको-फ्रेंडली असतात, जे इतर भागांसाठी आदर्श आहेत. तरुण वर्गाला एकत्र करून बालहक्क, महिला सुरक्षा किंवा आरोग्य जागृतीसाठी कार्यशाळा आयोजित करु . उदाहरणार्थ, नवरात्राच्या निमित्ताने 'बेटी बचाओ' किंवा 'स्वच्छ भारत' अभियानांत सहभागी होऊ . महाराष्ट्रात काही संघटना नवरात्रात ग्रामीण भागात शिक्षण शिबिरे चालवतात, ज्यामुळे शेकडो मुलींना फायदा होतो. नवरात्र हा सर्व भारतीयांचा उत्सव आहे. विविध राज्यांतील लोकांना एकत्र करून सांस्कृतिक आदान-प्रदान करु , पण ते देशभक्तीच्या भावनेने. उदाहरणार्थ, सीमेवरील जवानांसाठी 'नवरात्र स्पेशल' मदत पाठवू किंवा ऑनलाइन मोहिमांतून राष्ट्रीय एकतेचा संदेश देऊ . हे कार्य केल्याने नवरात्र केवळ वैयक्तिक भक्तीचा उत्सव राहणार नाही, तर सामाजिक परिवर्तनाचे साधन होईल. भक्तीने प्रेरित होऊन समाजसेवा करणे. निष्कर्ष: संतुलन आणि कर्तव्याची जाण नवरात्र हा भारतीय संस्कृतीचे रत्न आहे,जे धार्मिक आणि सांस्कृतिक दोन्ही पैलूंनी समृद्ध आहे. गरबा-दांडिया आणि रंगीत साड्या हे ट्रेंड्स नक्कीच उत्सवाला रंग देतात, पण ते केवळ पर्याय आहेत, अनिवार्य नाहीत. खरा उत्सव तेव्हाच साजरा होतो जेव्हा भक्ती हृदयात असते आणि ती समाजहिताकडे वळते. तरुण पिढीला सांगावे की, नृत्याने आनंद मिळवता येतो, पण जपाने शांती आणि सेवेने समृद्धी. आपण दोन्हींना एकत्र करू शकतो – सकाळी पूजा, संध्याकाळी नृत्य आणि दिवसभरात समाजसेवा. पण, लक्षात ठेवा: नवरात्र म्हणजे विजयाचा उत्सव, आणि हा विजय अंतर्मनात मिळतो, बाह्य जगात नाही – आणि तो देशहितासाठी वापरावा. या नवरात्रात आपण सर्वजण देवीच्या चरणी प्रार्थना करूया की, तिच्या कृपेने आपल्या जीवनात खरा प्रकाश येवो आणि आपण सर्वजण देश-समाजाच्या हितासाठी कार्य करू. नवरात्र म्हणजे विजयाचा उत्सव, आणि हा विजय अंतर्मनात मिळतो, बाह्य जगात नाही. या नवरात्रात आपण सर्वजण देवीच्या चरणी प्रार्थना करूया की, तिच्या कृपेने आपल्या जीवनात खरा प्रकाश येवो. नारायणी नमोस्तुते दत्त माझा । मी दत्ताचा ।। फेसबूक पेज https://bit.ly/Datta-facebook

❗२८ सप्टेंबर❗ ‼️श्री गुरुदेव दत्त‼️ 🌹🌹प्रवचनाचा विषय🌹🌹 🟥🟥अनुसंधानात राहिल्यावर अभिमान गळून जातो.🟥🟥 ❄❄अभिमान सोडून जो गृहस्थाश्रम पाळील तोच खरा परमार्थी. अभिमान सोडल्याने गृहस्थाश्रम चांगला होतो.❄❄ ☀'मी म्हणेन तसे होईल,' असे कधीही म्हणू नये. अभिमानाच्या पायावर उभारलेली इमारतडळमळीत होणारच. अभिमान हा देहाचा आणि तत्संबंधी विषयांचा असतो. अभिमानाचे मूळच काढून टाकावे; म्हणजे, मी देहाचा आहे म्हणतो, हेच काढून टाकावे.☀ 💮हा देह माझा नाही हे आपल्याला पटते, पण अखंड सहवासाने आपले त्यावर प्रेम जडते. एकदा देहावर प्रेम जडले मग अभिमान आला. त्याच्या पाठोपाठ लोभ, क्रोध येणारच. अभिमान म्हणजे 'मी कर्ता' ही भावना असणे. ही भावना टाकून काम केले, तर् व्यवहारात कुठे नडते❓💮 🛟आपल्या देहाचा आणि मनाचा फार निकटचा संबंध आहे. पण देह केव्हातरी जाणार असल्याने त्याला इतके महत्व नाही. नुसता जाडजुड देह कामाचा नाही. आपले मन तयार झाले पाहिजे.🛟 🌀'मी भगवंताचा आहे' हे एकदा मनाने जाणून घेतले, म्हणजे मग अभिमानरहित होता येते.🌀 🪞नेहमी भगवद्‌भजनात राहण्याचा प्रयत्न करा, म्हणजे अभिमान शिवणार नाही. डोळ्यात पाणी आणून भगवंताला आळवावे, त्याला शरण जावे; भगवंत कृपा केल्याशिवाय राहणार नाही.🪞 💢आपण आपल्या मर्यादा ओळखून वागावे. अमुक एक गोष्ट अमक्या तर्‍हेने घडावी असे जोपर्यंत आपल्याला वाटते आहे, तोपर्यंत व्यवहाराच्या मार्गाने जो योग्य प्रयत्न आहे तो आपण केला पाहिजे. पण प्रयत्न केल्यावर मात्र त्याचे फळ भगवंतावर सोपवावे, आणि जे काही घडेल त्यामध्ये समाधान मानावे.💢 🔸आपले अंतःकरण नेहमी शुद्ध ठेवावे. रात्री निजण्यासाठी अंथरूणावर पडले असतानाआपले अंतरंग शोधून पाहावे की, 'मी कुणाचा द्वेष-मत्सर करतो का❓' तसे असेल, तर ते मनातून जबरीने काढून टाकावे; ते थोडे जरी शिल्लक राहिले, तरी आपल्या परमार्थाच्या आड येणारआहे; आपल्या मनाने आपल्याला निश्च्ययाने असे सांगितले पाहिजे की, 'मी कुणाचाही द्वेष करीत नाही.' आपले अंतःकरण इतके शुद्ध आणि सरळ असावे की, आपण तर कुणाचा द्वेष-मत्सर करू नयेच नये, परंतु दुसरा कुणी आपला द्वेष करीत असेल ही कल्पनासुद्धा आपल्याला येता कामा नये.🔸 🔹'मी भगवंताचा आहे, या देहाचा नाही,' असे अखंड अनुसंधान् ठेवून, आपल्याला भगवत्स्वरूप का होता येणार नाही❓🔹 ♦ जो आत बाहेर भगवंताने भरून राहील किंवा त्या ज्ञानाने भरून राहील तोच खरा ज्ञानी होय' आणि जाणीव ज्याप्रमाणे देहाला व्यापून असते, त्याप्रमाणे भगवंताचे स्मरण ज्याचे मन व्यापून टाकील तोच खरा साधक, तोच खरा अनुसंधानी, आणि तोच खरा मुक्त समजावा.♦ 🌲#बोधवचन :विस्तवाजवळ तूप ठेवले की ते वितळते, तसे नामाची शेगडी ठेवली की अभिमान वितळलाच पाहिजे.🌲 🌷#प्रवचने :श्रीसदगुरु ब्रह्मचैतन्य गोंदवलेकर महाराज🌷🌷 🚩श्री राम जय राम जय जय राम 🚩 #🙏श्री गुरुदेव दत्त💐

#🙏जय माता दी देवींची साडेतीन पीठे. ************************** १)महालक्ष्मी मंदिर , कोल्हापूर. कोल्हापूर येथील महालक्ष्मी मंदिर अर्थात अंबाबाईचे मंदिर हे पुराणात उल्लेख असलेल्या १०८ पीठांपैकी एक, व महाराष्ट्रात असलेल्या देवीची साडेतीन पीठांपैकी एक आहे. मंदिराच्या बांधकामावरील मांडणीवरून हे मंदिर इ.स. ६०० ते ७०० मध्ये बांधले असावे असे वाटते. मंदिराचे पहिले बांधकाम राष्ट्रकूट किंवा त्या आधीचा शिलाहार राजांनी सुमारे आठव्या शतकात केले आहे. पुराणे, अनेक जैन ग्रंथ, ताम्रपत्रे व सापडलेली अनेक कागदपत्रे यांवरून अंबाबाई मंदिराचे पुरातनत्व सिद्ध होते आणि कोल्हापूरची अंबाबाई खर्‍या अर्थाने आपल्या महाराष्ट्र राज्याची कुलस्वामिनी आहे असे म्हटल्या जाते. या मंदिराचा सुद्धा मुसलमानांनी विध्वंस केला होता त्यावेळी त्या मंदिरात असलेल्या पुजार्‍याने अनेक वर्षे देवीची मूर्ती लपवून ठेवली होती अशी आख्यायिका आहे. त्यानंतर संभाजी महाराज यांनी इ.स. १७१५ ते १७२२ या कालखंडात मंदिराचा जीर्णोद्धार केला. ह्या मंदिराचे उत्तम कोरीव काम केले आहे तसेच मंदिराच्या भिंती व मंदिरातील सर्वात वरचे शिखर यामध्ये मंदिराच्या बांधकामाचे साम्य दिसते. महालक्ष्मी ही भगवान विष्णूची पत्नी म्हणून समोर गरुडमंडपात विष्णुवाहन गरूडाची स्थापना केली आहे. मूर्तीच्या जवळील सिंह व शिरावरील शिवलिंगामुळे देवी अनेकांच्या मते पार्वतीचे रूप आहे. देवीची मूर्ती दगडी असून तिचे वजन ४० किलोग्रॅम आहे. मूर्तीमागे दगडी सिंह आहे. डोक्यावर मुकुट आहे आणि त्यावर शेषनाग आहे. २)श्री तुळजाभवानी मंदिर तुळजापूर. भारतातील शक्तिदेवताच्या पीठापैकी साडे तीन पीठे महाराष्ट्रात आहे. त्यातील श्री क्षेत्र तुळजापूर हे पूर्ण व आद्यपीठ मानले जाते. महाराष्ट्रातील उस्मानाबाद जिल्ह्यात असलेले तुळजापूर हे एक महत्वाचे तीर्थक्षेत्र आहे. त्याठिकाणी तुळजाभवानी देवीचे प्राचीन मंदिर आहे. तुळजाभवानी देवीचे महत्व हे हिंदू पुराणातून खूप मोठ्या सविस्तर रुपात सांगितली आहे. त्यानुसार असुरांचा, दैत्यांचा संहार करून विश्वात नीती व धर्माचरण यांची पुनर्स्थापना करण्याचे महत्त्वाचे कार्य तुळजाभवानी देवीने प्रत्येक युगामध्ये केलेले आहे. हिंदवी स्वराज्याची स्थापना करणारे छत्रपती श्री शिवाजी महाराज यांची भोसले घराण्याची ही तुळजा भवानी माता ही कुलदेवता आहे. तुळजाभवानी देवीच्या आशीर्वादाने शिवाजी महाराजांना स्वराज्य स्थापनेची प्रेरणा मिळाली होती. देवीने महाराजांना दृष्टांत देऊन महाराष्ट्रावरील दुष्टचक्राचे निवारण करण्यासाठी भवानी तलवार दिली होती, अशी आख्यायिका आहे. देवीचे मंदिर बालाघाटातील एका डोंगरमाथ्यावर असल्याने अगदी जवळ गेल्यावर देखील या मंदिराचा कळस दिसत नाही. मंदिराच्या काही भागाची बांधणी ही हेमाडपंती स्वरूपाची आहे. महाराष्ट्रात या देवीस विशेष महत्त्व असून नवरात्रीचा उत्सव जरी नऊ दिवसांचा असला तरी तुळजापूरला मात्र, हा उत्सव एकूण एकवीस दिवसापर्यंत साजरा करण्यात येतो. श्री रेणुकादेवी , माहूर. माहूर हे देवीच्या साडेतीन पीठांपैकी एक असून येथील पीठाची देवता रेणुकादेवी आहे. रेणुकादेवी बरोबरच भगवान श्री दत्तात्रेय आणि परशुराम यांची देखील प्राचीन मंदिरे माहूरगडावर आहेत. येथे मंदिरासमोरच एक किल्ला आहे. देवीच्या साडेतीन शक्तिपीठांपैकी एक मूळ जागृत पीठ म्हणजे, माहूरची श्री रेणुकामाता होय. भगवान श्री परशुरामाची आई म्हणूनही रेणुकामातेची ओळख आहे. महाराष्ट्रातील अनेक कुटुंबाची ही कुलदेवता आहे. देवीचे मंदिर हे अंदाजे तेराव्या शतकात देवगिरीच्या राजाने यादवकालीन काळात बांधले आहे असे म्हटले जाते. माहूरगडावरच श्री दत्तात्रयांचा जन्म झाला अशी सुद्धा भक्तांची श्रद्धा आहे. एका कथेनुसार, माता पार्वतीने कुब्ज देशाच्या राजाच्या पोटी जन्म घेतला होता तेव्हा तिचे नाव रेणू असे ठेवण्यात आले. भगवान शंकराचा अवतार असलेल्या जमदग्नी ऋषीबरोबर तिचे लग्न झाले होते. जमदग्नीच्या आश्रमात अनेक शिष्य शिकत असत. सर्वांची मनोकामना पूर्ण करणारी कामधेनू गाय ही जमदग्नीकडे होती. राजा सहस्रार्जुनाला या कामधेनूचा मोह झाला होता तेव्हा त्याने जमदग्नीकडे कामधेनू मागितली होती. जेव्हा ऋषीने राजाची मागणी मान्य केली नाही तेव्हा पराक्रमी जमदग्नीपुत्र परशुराम हा आश्रमात नाही हे बघून सहस्रार्जुनाने आश्रमावर हल्ला केला होता. आश्रम उद्ध्वस्त करून जमदग्नींना ठार मारले व कामधेनू हिरावून नेली. नंतर त्यांचा पुत्र परशुराम तेथे आला. त्यावेळी जो प्रकार झाला होता तो प्रकार बघून परशुरामाने क्षत्रियांचा विध्वंस करण्याची प्रतिज्ञा केली होती. पित्याला अग्नी देण्यासाठी एकदम साफ व कोरी भूमी आवश्यक होती त्यामुळे त्याने कावडीच्या एका पारड्यात जमदग्नींचे पार्थिव व दुसऱ्या पारड्यात माता रेणुकेला बसवले. तेव्हा तो रानावनात भटकत भटकत मग अखेर माहूरगडावर आला होता त्यावेळी तेथे वास्तव्यास असलेल्या दत्तात्रेयाने त्याला कोरी भूमी दाखवली तेव्हा मग येथेच आपल्या पित्यावर अग्निसंस्कार कर असे सांगितले. परशुरामाने प्रथम बाण मारून मातृतीर्थ व सर्वतीर्थ निर्माण केले. या पाण्याने स्नान घालून जमदग्नीवर जेव्हा अंत्यसंस्कार केले होते त्यावेळी माता रेणुका ही सती गेली होती. या सर्व विधींचे पौरोहित्य दत्तात्रेयांनी केले. त्यानंतर परशुरामाला माता रेणुकेची खूप आठवण येऊ लागली. तो दु:खी होऊन शोक करत होता तेव्हा अशी आकाशवाणी झाली की " तुझी आई जमिनीतून वर येऊन तुला दर्शन देईल. फक्त तू मागे पाहू नकोस." परंतु परशुरामाची उत्सुकता अधिकच वाढली होती. त्यामुळे मग त्याने मागे वळून बघितले. त्यावेळी रेणुकामातेचे केवळ मुखच जमिनीतून वर आले होते तेवढेच ते परशुरामाला दिसले. या तांदळारूपातल्या मुखाचीच माहूरला पूजा होते. परशुरामाला या डोंगरावर मातेचे दर्शन झाले म्हणून याला ‘मातापूर’ म्हणू लागले. शेजारच्या आंध्रप्रदेशात ‘ऊर’ म्हणजे गाव असा आशय होतो म्हणून मग ते ‘ माऊर ‘ आणि पुढे ‘ माहूर ‘ असे झाले. सप्तशृंगीदेवी – नाशिक महाराष्ट्रात देवीच्या साडेतीन पीठांपैकी अर्धे पीठ म्हणून सप्तशृंगीदेवीची ओळख आहे. सप्तशृंगी देवी ही नाशिकपासून ६५ किलोमीटरवर ४८०० फूट उंचावरील सप्तशृंगगडावर स्थित आहे. सह्याद्रीच्या पर्वत रांगेवरील सात शिखरांचा प्रदेश म्हणून म्हणजेच सप्तशृंगगड हा आहे. तिकडे एकीकडे खोल दरी आहे तर दुसरीकडे छाती लपविणारे कडे आणि त्यात फुललेली नाजूक हिरवळ असा हा रम्य निसर्ग घेऊन येथे उभी ठाकलेली देवी जणू काही या निसर्गाच्या रौद्र रूपाशीच नाते सांगणारीच आहे असे क्षणभर वाटते. आदिमायेच्या या गडावर वस्ती करण्याची आख्यायिकाही तिच्या या रूपातूनच जन्माला आली आहे. मातलेल्या महिषासुर राक्षसाच्या निर्दालनासाठी देवादिकांनी देवीची याचना केली त्यामुळे ती तेथे होम हवन द्वारे प्रकटही झाली. तिचे प्रकट रूप म्हणजेच देवी सप्तशृंगीचे होते असे सांगितले जाते. या देवीचे महात्म्य फार मोठे आहे. देवी भागवतात देवीची देशात १०८ शक्तिपीठे असल्याचा उल्लेख आहे. त्यांपैकी महाराष्ट्रात साडेतीन पीठे आहेत. त्यांपैकी सप्तशृंगीचे अर्धे पीठ आहे. याव्यतिरिक्त अर्धे पीठ असल्याचा कोणताही उल्लेख त्यात सापडत नाही. या देवीला श्री ब्रह्मस्वरूपिणी असेही म्हणतात. ब्रह्मदेवाच्या कमंडलूपासून निघालेल्या गिरिजा महानदीचे रूप म्हणजे सप्तशृंगीदेवी ही होय. महाकाली, महालक्ष्मी व महासरस्वतीचे त्रिगुणात्मक स्वरूप म्हणजे सप्तशृंगीदेवी आहे असे मानले जाते. नाशिकच्या तपोवनात भगवान राम, देवी सीता व श्री लक्ष्मण जेव्हा वनवासासाठी आले होते तेव्हा ते येथे येऊन गेल्याची आख्यायिका आहे. देवीच्या अवताराबरोबरच मूर्तीविषयी असलेली आख्यायिकाही भाविकांकडून मोठ्या भक्तिभावाने सांगितली जाते. एका धनगराला दिसलेले मधमाशांचे पोळे काढण्यासाठी जेव्हा त्याने त्यात काठी खुपसली तेव्हा त्या काठीला शेंदूर लागला होता. त्याने पोळे काढल्यानंतर तेथे देवीची मूर्ती सापडली अशीही एक दंतकथा आहे. येथील निसर्गाचे फार मोठे रम्य असे रूप आहे. डोंगराची कपार खोदून तयार केलेल्या महिरपीत देवीची आठ फूटी मूर्ती आहे. तिला अठरा भुजा आहेत. मूर्ती शेंदूरअर्चित असून, रक्तवर्ण आहे. डोळे टपोरे व तेजस्वी आहेत. सर्व हात एकमेकांना लागून आहेत. सर्व देवांनी महिषासुराशी लढण्यासाठी देवीला शस्त्रे दिली होती. 💐प्रस्तुती : श्री वामन रूपरावजी वानरे.

#🌹देवी देवता🙏 चक्र आणि त्रिकोण कशाचे प्रतिक आहेत?☸* श्रीयंत्रात ‘शिवयुवती’ आणि ‘श्रीकंठ’ या त्रिकोणांच्या भोवती *४३ त्रिकोण* रेखाटलेले आहेत. या त्रिकोणाच्या भोवती *एक वर्तुळ* असून त्याच्या बाहेर *आठ पाकळ्यांचे कमळदल* आहे. पुन्हा त्याच्याबाहेर *सोळा पाकळ्यांचे कमळदल* आहे, पुन्हा त्याच्याबाहेर *भुपूर* आहे. आणि त्यावरील *वर्तुळात व बाहेर* मुद्राशक्ती, लोकपाल, मातृका, सिद्धी इत्यादींची स्थाने आहेत. या यंत्रात जी *नऊ चक्रे* रेखाटलेली आहेत त्यांची नावे खालीलप्रमाणे- १ *बिन्दु--* शक्तित्रिकोणातील हा बिंदु म्हणजे महात्रिपुरसुंदरी किंवा ललितादेवीचे निवासस्थान होय ! मणिद्वीप हे सुधासागरात आहे, असे तांत्रिक मानतात. तेव्हा बिन्दु हा द्वीपाचा निर्देशक होय ! असे काही जाणकार मानतात. २ *त्रिकोण--* हे चक्र त्रिकोणाचे बनलेले आहे. त्रिकोणाच्या तीन कोनांवर कामरूप येथील कामेश्वरी, पूर्णगिरी येथील वजेश्वरी ( या पीठाच्या देवतेचे नाव ‘कालिका’ असे आहे. ) व जालंधर येथील ‘भग-मालिनी’ ( या पीठाची देवता वजेश्वरी आहे. ) या देवता अधिष्ठित असून मध्यभागी उडियान येथील ‘कात्यायनी’ देवता आहे. ३ *त्रिकोणसमूह--* या चक्रात आठ त्रिकोण आहेत. या त्रिकोणांच्या बिन्दूंवर वशिनी, कामेश्वरी, मोहिनी, विमला, अरुणा, जयिनी, सर्वेश्वरी व कौलिनी या देवता असून त्या मानवी शरीरातील शीत, उष्ण, सुख, दु:ख, इच्छा, सत्य, रज व तम या गुणांचे प्रतीक होत. ४ *दहा त्रिकोणसमूह--* या चक्रात दहा त्रिकोण आहेत. त्यातील देवता अशा--सर्वज्ञा, सर्वशक्तिप्रदा, सर्वेश्वर्यप्रदा, सर्वज्ञानमयी, सर्वव्याधिनाशिनी, सर्वधारा, सर्वपापहरा, सर्वानन्दमयी, सर्वरक्षा व सर्व इच्छाफलप्रदा या होत. या देवता मानवी शरीरातील रेचक, पाचक, शोषक, दाहक, प्लावक, क्षारक, उद्धारक, क्षोभक, जृम्भक व मोहक या गुणांच्या प्रतीमूर्ती होत. ५ *दहा त्रिकोणसमूह--* या चक्रात दहा त्रिकोण आहेत. त्यातील देवता अशा--सर्वसिद्धिप्रदा, सर्वसंपत्प्रदा, सर्वप्रियंकरी, सर्वमंगलकारी, सर्वकामप्रदा, सर्वदु:खविमोचिनी, सर्वमृत्यूप्रकाशमयी, सर्वविघ्ननिवारिणी, सर्वांगसुंदरी व सर्वसौभाग्यदायिनी या होत. ६ *चौदा त्रिकोणसमूह--* या चक्रात चौदा त्रिकोण असून त्यातील देवता मानवी शरीरातील रक्तवाहिन्यांच्या निदर्शक आहेत. या देवता अशा-- सर्वसंक्षोभिणी, सर्वविद्राविणी, सर्वाकर्षिणी, सर्वाह्रदिनी, सर्वसंमोहिनी, सर्वस्तंभिनी, सर्ववशंकरी, सर्वरंजिनी, सर्वोन्मादिनी, सर्वर्थसाधिनी, सर्वसंपत्तिपूरणी, सर्वमंत्रमयी व सर्वद्वदक्षयंकरी. या देवता मानवी शरीरातील रक्तवाहिन्या, अलंबुरवा, कुहु विश्वोदरी, वारणा, हस्तिजिव्हा, यशोवती, पयास्विनी, गंधारी, पूषा, शंरिवणी, सरस्वती, इडा, पिंगला व सुषम्ना यांच्या प्रतीक होत. ७ *आठ पाकळ्यांचे कमळ--* या चक्रात अष्टपद्मदल असून त्यात अनंगकुसुमा, अनंगमालिनी या देवता आहेत. या सर्व देवता मानवी शरीरातील वचन, आदान, गमन, विसर्ग, आनंद, उपादान, दान, उपेक्षा या गुणांच्या निदर्शक होत. ८ *सोळा पाकळ्यांचे कमळ--* या चक्रात सोळा दळांचे कमळ आहे. यातील देवता अशा--कामाकर्षिणी, बुध्याकर्षिणी, अहंकारकर्षिणी, शब्दाकर्षिणी, रूपाकर्षिणी, रसाकर्षिणी, गन्धाकर्षिणी, चित्ताकर्षिणी, धैर्याकर्षिणी व शरीराकर्षिणी. या देवता मानवी शरीरातील मन, बुद्धी, अहंकार इत्यादी गुणांच्या निदर्शक होत. ९ *भुपूर* व त्यामधील इतर देवता-- या चक्राला *'भूपूरचक्र'* असे नामाभिधान असून याचे चार भाग आहेत. ते असे-- षोडशदल कमळाच्या बाहेरील तडाग-सद्दश *चार वर्तुळे.* षोडशदलाला लागून असलेली बाहेरची *पहिली रेखा.* षोडशदलाला लागून असलेली बाहेरची *दुसरी रेखा.* वरील *रेखांच्या बाहेरचा भाग.* या चार भागात क्रमश: १० मुद्राशक्ति, १० दिक्‌पाल, ८ मातृका आणि १० सिद्धी अधिष्ठित आहेत. या देवतास्वरूप यंत्राची स्थापना अनेक शक्तिपीठातून केलेली आढळते. उदाहरणार्थ - विंध्यवासिनी पीठामध्ये भैरव कुंडाजवळ, तिरवा (जिल्हा फरूकाबाद) येथे अन्नपूर्णा मंदिराच्या परिसरात, काशी विश्वेश्वराच्या मंदिरात, कोल्हापूर येथील महालक्ष्मीच्या मंदिरात, तुळजापूरला भवानी मंदिरात, कांजीवरमला कामाक्षीच्या मंदिरात श्रीयंत्राची स्थापना केलेली आढळते. *🔱 जगदंब 🔱 जगदंब 🔱 जगदंब 🔱* 🔯🕉☸🕉🔯🕉☸🕉🔯

नवरात्रात आपण देवीपुढे रोज जी आरती म्हणतो, ती समर्थ रामदास स्वामींनी लिहिलेली आहे... भारतवर्षातील सर्व सण-समारंभ-उत्सव टिकवून समर्थांनी जणू समाजाला एक नवसंजीवनीच दिलेली आहे! कारण अशा उत्सवांखेरीज आपला समाज सहजगत्या एकत्र येतच नाही! अश्विन शुद्ध पक्षी, अंबा बैसली सिंहासनी हो । प्रतिपदेपासून, घटस्थापना ती करूनी हो । मूलमंत्रजप करूनी, भोवते रक्षक ठेवोनी हो । ब्रम्हा विष्णु रूद्र, आईचे पूजन करती हो ॥१॥ उदो बोला उदो ....॥धृ॥ द्वितीयेचे दिवशी, मिळती चौसष्ट योगिनी हो । सकळांमध्ये श्रेष्ठ, परशुरामाची जननी हो । कस्तुरी मळवट, भांगी शेंदूर भरूनी हो । उदो कारे गर्जती, सकळ चामुंडा मिळुनी हो ॥२॥ उदो बोला उदो....... ॥ धृ ॥ तृतीयेचे दिवशी, अंबे श्रृंगार मांडिला हो । मळवट पातळ चोळी, कंठी हार मुक्ताफळा हो । कंठीचे पदके कासे, पितांबर पिवळा हो । अष्टभुजा मिरविती, अंबे सुंदर दिसे लीला हो ॥ ३॥ उदो बोला उदो ....... ॥धृ॥ चतुर्थीचे दिवशी, विश्वव्यापक जननी हो,। उपासका पाहसी, अंबे प्रसन्न अंतकरणी हो । पूर्णकृपे तारिसी, जगन्माते मनमोहिनी हो । भक्तांच्या माऊली, सुर ते येती लोटांगणी हो ।।४॥ उदो बोला उदो अंबाबाई...... ॥धृ॥ पंचमीचे दिवशी, व्रत ते उपांगललिता हो । अर्घ्य पाद्य पूजने, तुजला भवानी स्तविती हो । रात्रीचे समयी, करिती जागरण, हरिकथा हो । आनंदे प्रेम ते, आले सद्भावे क्रीडता हो ।।५॥ उदो बोला उदो....... ॥धृ॥ षष्ठीचे दिवशी, भक्ता आनंद वर्तला हो । घेऊनी दिवट्या हस्ती, हर्षे गोंधळ घातला हो । कवडी एक अर्पिता, देसी हार मुक्ताफळा हो । जोगवा मागता प्रसन्न झाली भक्तकुळा हो ।।६॥ उदो बोला उदो...... ॥धृ॥ सप्तमीचे दिवशी, सप्तश्रृंग गडावरी हो । तेथे तू नांदसी, भोवती पुष्पे नानापरी हो । जाई जुई शेवंती, पूजा रेखीयली बरवी हो । भक्त संकटी पडता, झेलूनी घेसी वरचे वरी हो ।।७॥ उदो बोला उदो....... ॥धृ॥ अष्टमीचे दिवशी, अष्टभुजा नारायणी हो । सह्य्राद्री पर्वती, पाहिली उभी जगत् जननी हो । मन माझे मोहीले, शरण आलो तुजलागुनी हो । स्तनपान देऊनी, सुखी केले अंतःकरणी हो ।।८॥ उदो बोला उदो .......॥धृ॥ नवमीचे दिवशी, नव दिवसांचे पारणे हो । सप्तशती जप, होमहवने सद्भक्ती करुनी हो । षड्रस अन्ने नैवेद्यासी, अर्पियली भोजनी हो । आचार्य ब्राह्मणा, तृप्त केले कृपेकरुनी हो ।।९॥ उदो बोला उदो....... ॥धृ॥ दशमीचे दिवशी, अंबा निघे सिमोल्लंघनी हो । सिंहारूढ करी दारुण, शस्त्रे अंबे त्वा घेऊनी हो । शुंभ निशुंभादिक राक्षसा, किती मारिसी रणी हो । विप्रा रामदासा, आश्रय दिधला तव चरणी हो ।।१०॥ उदो बोला उदो....... ॥धृ॥ www.dasbodh.com #🙏जय माता दी

#🙏जय माता दी सातवे रूप 'कालरात्री' या नावाने प्रसिद्ध आहे. नवरात्रीच्या सातव्या दिवशी कालरात्रीची पूजा केली जाते.* कालरात्री देवीच्या शरीराचा रंग अंधाऱ्या रात्रीप्रमाणे काळा, डोक्यावरील केस विखुरलेले आणि गळ्यात चमकणारी माळ आहे. म्हणून या देवीला कालरात्री म्हणतात. या देवीच्या श्वासातून अग्नीच्या ज्वाळा निघतात. या चतुर्भुज देवीचे वाहन गाढव असते. उजव्या एका हाताची अभय व दुसऱ्याची वरमुद्रा आहे. एका डाव्या हातात लोखंडाचा काटा व दुसऱ्या हातात तलवार आहे. उग्र स्वरूप असूनही शुभ फळ देणाऱ्या या देवीला शुभंकरी म्हणतात.सप्तमी तिथीला कालरात्री देवीला पूजा केल्याने शनीचे अशुभ प्रभाव टळतात आणि सर्व सिद्धी प्राप्त होते. *बीज मंत्र* क्लीं ऐं श्री कालिकायै नम:। *ध्यान* करालवंदना धोरां मुक्तकेशी चतुर्भुजाम्। कालरात्रिं करालिंका दिव्यां विद्युतमाला विभूषिताम॥ दिव्यं लौहवज्र खड्ग वामोघोर्ध्व कराम्बुजाम्। अभयं वरदां चैव दक्षिणोध्वाघः पार्णिकाम् मम॥ महामेघ प्रभां श्यामां तक्षा चैव गर्दभारूढ़ा। घोरदंश कारालास्यां पीनोन्नत पयोधराम्॥ सुख पप्रसन्न वदना स्मेरान्न सरोरूहाम्। एवं सचियन्तयेत् कालरात्रिं सर्वकाम् समृध्दिदाम्॥ *स्तुती* या देवी सर्वभू‍तेषु मां कालरात्रि रूपेण संस्थिता। नमस्तस्यै नमस्तस्यै नमस्तस्यै नमो नमः॥ *कवच* ऊँ क्लीं मे हृदयं पातु पादौ श्रीकालरात्रि। ललाटे सततं पातु तुष्टग्रह निवारिणी॥ रसनां पातु कौमारी, भैरवी चक्षुषोर्भम। कटौ पृष्ठे महेशानी, कर्णोशंकरभामिनी॥ वर्जितानी तु स्थानाभि यानि च कवचेन हि। तानि सर्वाणि मे देवीसततंपातु स्तम्भिनी॥ *स्तोत्र* हीं कालरात्रि श्रीं कराली च क्लीं कल्याणी कलावती। कालमाता कलिदर्पध्नी कमदीश कुपान्विता॥ कामबीजजपान्दा कमबीजस्वरूपिणी। कुमतिघ्नी कुलीनर्तिनाशिनी कुल कामिनी॥ क्लीं ह्रीं श्रीं मन्त्र्वर्णेन कालकण्टकघातिनी। कृपामयी कृपाधारा कृपापारा कृपागमा॥ *मंत्र* ॐ कालरात्र्यै नम:। एकवेणी जपाकर्णपूरा नग्ना खरास्थिता, लम्बोष्टी कर्णिकाकर्णी तैलाभ्यक्तशरीरिणी। वामपादोल्लसल्लोहलताकण्टकभूषणा, वर्धनमूर्धध्वजा कृष्णा कालरात्रिर्भयंकरी॥ जय त्वं देवि चामुण्डे जय भूतार्ति हारिणि। जय सार्वगते देवि कालरात्रि नमोस्तुते॥ ॐ ऐं सर्वाप्रशमनं त्रैलोक्यस्या अखिलेश्वरी। एवमेव त्वथा कार्यस्मद् वैरिविनाशनम् नमो सें ऐं ॐ।। *संकलन sachin* *संदर्भ आंतरजाल* 🪷🪷🪷🪷🪷🪷🪷🪷🪷🪷🪷

#🙏जय माता दी रूप ॐ कालरात्री माता नमो नमः सातव्या दिवशी या देवीचे पूजन केले जाते. कालरात्री देवीच्या शरीराचा रंग अंधाऱ्या रात्रीप्रमाणे काळा, काळा, डोक्यावरील केस विखुरलेले आणि गळ्यात चमकणारी माळे आहे. म्हणून या देवीला कालरात्री म्हणतात. या देवीच्या श्वासातून अग्नीचा ज्वाळा निघतात. या चतुर्भुज देवीचे वाहन वाढव. उजव्या एका हाताची अभय व दुसऱ्याची वरमुद्रा आहे. एका डाव्या हातात लोखंडाचा काटा व दुसऱ्या हातात तलवार आहे. उग्र स्वरूप असूनही शुभ फळ देणाऱ्या या देवीला शुभकरी म्हणतात. आपल्या कोणत्याही कार्याचे शुभ फळ मिळते, असे उपासनेचे फळ आहे. आजचा नैवेध्य : गुळ । याचे फळ आकस्मिक संकटाचे निवारण। या दिवशी कुमारिका पूजनाचे फळ : राज्यप्राप्ती अर्पणद्रव्य: षोडशोपचार पूजन। आजचा रंग : पांढरा ध्यान करालवंदना घोरांमुक्तकेशीं चतुर्भुजाम् । कालरात्री करालिंका दिव्यांविद्युत्मालाविभुषताम् ।। दिव्य लौहवज्रखड्ग वामाघोर्श्वकराम्बुजाम् । अभयंवरदाचैव दक्षिणोर्ध्वाघः पणिकाम् ।। महामेघप्रभां श्यामांतथा चैपर्दभारूढां । घोरदंर्शकरालास्यां पीनोन्नतयोधराम् ।। सुख प्रसन्न वद‌नास्मेरानसरोरुहाम् । एवं संचियन्तयेत्कालरात्रिं सर्वकामसमृध्दिदाम् ।। कवच ॐ क्लीं में हृदय पातु पादौश्री कालरात्री। ललाटे सततं पातु पातु दुष्टग्रहनिवारिंणी ।। रसना पातु कौमारी भैरवी चक्षुषोर्मम् । कहौपृष्ठेमहेशानीकर्णोशंकरभामिनी ।। वध्दजतानितुस्थानभियानिचकवचेनहि । तानिसर्वाणिमें देवी सततंपातुस्तंम्भिनी ।। स्तोत्र ही कालरात्रि श्री कराली च क्लीं कल्याणी कलावती । कालमाता कलिदर्पध्नीकमदींशकृपन्विता ।। कामबीजजपान्दाकमबीजस्वरूपिणी । कुमतिघ्नीकुलीनार्तिनाशिनीकुल कमिनी ।। क्लीं ही श्री मंत्रवर्णेनकालकण्टकघातिनी। कृपामयी कृपाधारा कृपापारा कृपागमा ।। चक्र - सहस्त्रधारा मंत्र ग्लौ, हुं, ऐ, हिं श्री एहि ऐहि कालरात्री आवेशाय आवेशाय प्रस्फुर प्रस्फुर सर्वजन संमोह्य संमोह्य हुं फटु स्वहः (हा मंत्र रात्री ९ ते १२ या वेळेत १०८ वेळा म्हणावे.)

#🙏श्री गुरुदेव दत्त💐 २७ सप्टेंबर - स्मरण ही कृती आहे. 🌻🌹 गुरूने सर्व करावे ही गोष्ट सत्य आहे, आणि तो करतो ही ही गोष्ट तितकीच सत्य आहे. पण आपण खरोखर सच्छिष्य आहोत की नाही हे पाहावे. देहातीत व्हायला, गुरूआज्ञे प्रमाणे वागणे यापरते दुसरे काय आहे ? 'मी देही नाही' असे म्हणत राहिलो तर केव्हातरी देहातीत होईन. दुसरा मार्ग म्हणजे 'भगवंत माझा' म्हणावे, म्हणजे देहाचा विसर पडतो. समर्थांचे नाव घेऊन सांगतो की आपला नीतिधर्म सांभाळा, आणि कोणताही प्रसंग आला तरी नामाला विसरू नका. ' मी जे जे करतो ते ते भगवंताकरिता करतो' असे जो म्हणतो तो खरा आणि उत्तम भक्त होय. कर्तेपण घालवायला उत्तम भक्त व्हावे लागते. भक्ताचे लक्षण म्हणजे भगवंतप्राप्तीशिवाय दुसरे काही नको असे वाटणे. भगवंतापासून आपल्याला जे दूर सारते ते खरे संकट होय. तोच काळ सुखात जातो की जो भगवत्स्मरणात जातो. खरोखर, स्मरण ही कृती आहे आणि विस्मरण ही वृत्ती आहे. भगवंताचे स्मरण करणे म्हणजे हवन करणे होय, आणि अभिमान नष्ट करणे म्हणजे पूर्णाहुती देणेच होय. वृत्ती भगवंताकार झाली पाहिजे. आपल्याला ज्याची आवड असते त्याचे स्मरण आपोआप राहते. विषय अंगभूत झाले असल्याने त्यांचे स्मरण सहज राहते; पण भगवंताचे स्मरण आपण मुद्दाम करायला पाहिजे. हे करणे अगदीच सोपे नाही; परंतु ते फार कठीण देखील नाही. ते मनुष्याला करता येण्यासारखे आहे. भगवंताची भक्ती ही सहजसाध्य आहे. ती अनुसंधानाने साध्य होते. अनुसंधान समजून केले पाहिजे; तिथे अनुभव लवकर येईल. पहार्यावर शिपाई जसा जागृत राहतो, त्याप्रमाणे अनुसंधान जागृत् ठेवले तर विषयांच्या संकल्पाचे पाय मोडतील. चोर चोरी करायला केव्हा येईल हे ओळखून, अनुसंधान चुकू देऊ नये. ताप आला की तोंड कडू होते, मग जिभेवर साखर जरी चोळली तरी तोंड गोड होत नाही. त्यासाठी अंगातला ताप गेला पाहिजे. त्याप्रमाणे, वरवर क्रिया करून दुःख नाहीसे होणार नाही. त्यासाठी अनुसंधानच पाहिजे. एक मुलगा परीक्षेसाठी मुंबईला आला. परीक्षा होईपर्यंत तो अडकून होता. परीक्षा संपली तेव्हा तो म्हणाला, 'आता मी मोकळा झालो बाबा !' नंतर चार दिवस तो मजेत मुंबईत हिंडला. त्याप्रमाणे, आपण अनुसंधान ठेवून प्रपंचाच्या आसक्तीतून मोकळे व्हावे, आणि मग मजेने संसार करावा; आपल्याला अगदी आनंदच मिळेल. उंबरठ्यावर दिवा ठेवला असताना ज्याप्रमाणे दोन्ही बाजूला उजेड पडतो, त्याप्रमाणे भगवंताचे अनुसंधान हा उंबरठ्यावरचा दिवा आहे; त्याने परमार्थ आणि प्रपंच दोन्हीकडे उजेड पडेल. प्रपंचामध्ये वागताना मनाने थोडे लक्ष द्यावे लागते, याला भगवंताचे अधिष्ठान असणे म्हणजेच अनुसंधान ठेवणे म्हणतात. २७१. भगवंताच्या इच्छेने अकर्तेपणाने कर्म करणे, हेच अनुसंधान ठेवणे किंवा भक्ती करणे होय.

#🙏जय माता दी आदिशक्ती रेणूका मातेने श्री संत विष्णुकवी यांना मूळस्वरूपात दर्शन दिले त्यांनी .जसेच्या तसे स्वतः हाताने काढलेले रेणूका मातेचे चित्र (माहूर )*

#🙏जय माता दी सहावे रूप (६) || कात्यायनी ||  अस्त्र-शस्त्र : कमळ व तलवार वाहन : सिंह  मंत्र : 'या देवी सर्वभूतेषु शक्ति रूपेण संस्थिता। नमस्तस्यै नमस्तस्यै नमस्तस्यै नमो नम:॥ दुर्गेचे हे सहावे रूप "कात्यायनी" या नावाने ओळखले जाते. दुर्गा पूजेच्या सहाव्या दिवशी या देवीची उपासना केली जाते. या दिवशी साधकाचे मन 'आज्ञा' या चक्रात स्थिर होते. योगसाधनेत या आज्ञा चक्राचे विशेष स्थान आहे. या चक्रात स्थिर झालेला साधक कात्यायनीच्या चरणी आपले सर्वस्व वाहून देतो. परिपूर्ण आत्मदान करणार्या भक्ताला देवी सहजपणे दर्शन देते. दुर्गेचे नाव कात्यायनी कसे पडले यामागे एक कथा आहे. कत नावाचे एक प्रसिद्ध महर्षी होते. त्यांना कात्य नावाचा पुत्र झाला. या कात्याच्या गोत्रात प्रसिद्ध महर्षी कात्यायनाचा जन्म झाला. त्यांनी अनेक वर्ष भगवतीची कठोर तपस्या केली. भगवतीने त्यांच्या घरी जन्म घ्यावा अशी त्यांची इच्छा होती. भगवतीने त्यांच्या या प्रार्थनेचा स्वीकार केला. काही काळानंतर जेव्हा महिषासुराचा अत्याचार पृथ्वीवर वाढला तेव्हा ब्रह्मा, विष्णू आणि महेश या तीन देवतांनी आपल्या तेजाचा काही अंश देऊन महिषासुराच्या विनाशासाठी एका देवीला उत्पन्न केले. महर्षी कात्यायनाने या देवीची सर्वप्रथम पूजा केली म्हणून या देवीला कात्यायनी देवी असे नाव पडले. अश्विन कृष्ण चतुर्थीच्या दिवशी या देवीने महर्षी कात्यायनाच्या घरी जन्म घेतला होता. सप्तमी, अष्टमी आणि नवमी हे तीन दिवस महर्षी कात्यायन यांच्या घरी पूजा ग्रहण करून दशमीच्या दिवशी देवीने महिषासुराचा वध केला होता. अशी ही कथा पुराणात आहे कात्यायनी अमाप फलदायक आहे. कालिंदीच्या यमुना किनारी भगवान कृष्णाला पती रूपात प्राप्त करण्यासाठी ब्रज गोपींनी या देवीची पूजा केली होती. ही देवी ब्रजमंडळाच्या अधिष्ठात्रीच्या रूपात प्रतिष्ठित आहे. कात्यायनीचे रूप अत्यंत तेजःपुंज आहे. तिला चार भुजा आहेत. देवीचा उजव्या बाजूकडील वरचा हातात अभयमुद्रा आणि खालच्या हातात वरमुद्रा आहे. डावीकडील वरच्या हातात तलवार आणि खालच्या हातात कमळाचे फूल आहे. तिचे वाहन सिंह आहे. कात्यायनीच्या उपासनेने मनुष्याला अर्थ, धर्म, काम आणि मोक्ष या चार फळाची सहजतेने प्राप्ती होते. तो इहलोकात राहूनही त्याला अलौकीक तेज आणि प्रभाव प्राप्त होतो. जो व्यक्ती मातेची मनापासून पूजा करतो. तो रोग, भय, दु:ख आणि संतापापासून मुक्त होतो. सात जन्माचे पाप नष्ट करण्यासाठी मातेला शरण येऊन तिची उपासना करणे आवश्यक आहे. माहिती संकलन-: निखिल आघाडे